Kleurverhalen een onderzoek naar het onthullen van subjectieve kleurervaring.
Er zijn twee manieren om deze publicatie te lezen: 1. Klik naast dit bericht om de Wonderkamer te bezoeken. Deze groeiende verzameling laat een niet-hiërarchische ordening zien van experimenten, bronnen en notities die de bouwstenen vormen van mijn doorlopende onderzoek naar de waarde en werking van kleur. De ordening kan opnieuw worden gerangschikt door op de cirkel links bovenin te klikken.
2. Klik in het menu op Thesis om te lezen hoe ik mijn onderzoek heb uitgevoerd en hoe ik via ontwerpend onderzoek tot de belangrijkste conclusies ben gekomen. Ik adviseer je om de teksten in chronologische volgorde te lezen. Kleurverhalen is ontwikkeld tijdens mijn masteronderzoek aan de Master Design / Piet Zwart Institute Rotterdam, 2021.Laboratorium / Make Colour, Your Own
Make Colour, Your Own is een laboratorium sessie van meerdere dagen waarin de optische werking en subjectieve kleurervaring wordt onderzocht. Binnen deze interactieve onderzoekssessie wordt de participant uitgedaagd en getraind in het zien van kleur. Dit gezamenlijk proces van experiment, dialoog en notitie maakt dat de zoektocht tevens het ontwikkelen en delen van kennis mogelijk maakt. Hand & Hoofd speelt een leidende rol in deze sessie. Zo onderzoek ik met participanten hoe associatie en taal ingezet kan worden om de kleurervaring te verbeelden en vast te leggen.
De sessie Make Colour, Your Own vond plaats op 16 & 17 november 2020 aan Zuyd, Maastricht Institute of Arts, Maastricht.
Conversation piece / Kleurconcept
Kleurconcept is een conversation piece als publicatie. Deze publicatie onderzoekt hoe kleuren optisch op elkaar reageren en opent een gesprek over kleur combinaties en associaties. De publicatie is samengesteld uit 150 verschillende vellen gekleurd papier en wordt ingezet binnen laboratorium sessies met participanten.
Conversation Piece / kijkkoker
De kijkkoker is een door mij ontworpen conversation piece om het gesprek over kleur op gang te brengen. De kijkkoker werkt als een tool waarmee de blik in gekaderd wordt waardoor er met meer aandacht naar kleur gekeken kan worden. De kijkkoker maakt het mogelijk om in te zoomen op kleur en daardoor het zien van kleur te versterken. Naar aanleiding van de gesprekken kunnen we kleurnotities gemaakt worden door participant of ontwerper.
Lees hier meer over de wijze waarop deze methode in mijn onderzoek is gebruikt: Thesis > Aandacht
Kleurstudie in oliepastel
Tijdens het uitvoeren van mijn autonome kleur en materiaal experimenten is het maakproces leidend. Deze visuele onderzoeksmethode stelt mij in staat om de optische werking van kleur te onderzoeken en ervaren. Door de kleurstudies seriematig uit te voeren vaak met (rest)materialen dat ik voorhanden heb in mijn studio vergroot ik mijn kennis over kleurwerking. De inzichten die deze werkwijze oplevert gebruik ik vervolgens om nieuwe experimenten en methoden te ontwikkelen die ik met participanten kan uitvoeren. Deze kleurstudies in oliepastel maken het mogelijk om snelle visualisaties te maken van kleurcombinaties.
Kleurstudie in papier
Tijdens het uitvoeren van mijn autonome kleur en materiaal experimenten is het maakproces leidend. Deze visuele onderzoeksmethode stelt mij in staat om de optische werking van kleur te onderzoeken en ervaren. Door de kleurstudies seriematig uit te voeren vaak met (rest) materialen dat ik voorhanden heb in mijn studio vergroot ik mijn kennis over kleurwerking. De inzichten die deze werkwijze oplevert gebruik ik vervolgens om nieuwe experimenten en methoden te ontwikkelen die ik met participanten kan uitvoeren.
Kleurgedichten
Deze kleurgedichten komen voort uit een door mij ontwikkeld experiment waarin ik onderzoek hoe taal het noteren van kleur kan versterken. Het experiment maakt een koppeling tussen kijken met aandacht en het noteren (in taal) van de kleurervaring. Ik heb een aantal instructies geformuleerd; kies een object bij je in de buurt, bekijk de kleur van dit object nauwlettend en beschrijf het vervolgens aan iemand die de kleur niet kan zien. Spelregels introduceerde ik ook; de eerste spelregel schreef voor dat de participanten álle woorden, begrippen, termen en metaforen mochten gebruiken die ze zelf nodig achtten om hun kleuren zo adequaat mogelijk te beschrijven. De tweede spelregel was een dwingende restrictie: je mag de kleur niet laten zien.
Lees hier meer over de wijze waarop dit experiment in mijn onderzoek is gebruikt: Thesis > Noteren
Laboratorium sessie / Colour Juxtaposition
Het doel van deze laboratorium sessie is om de waarneming van kleur te trainen en de magie van kleurinteractie te gebruiken om een verhaal te vertellen.
Het eerste deel van de workshop is geïnspireerd op de oefeningen van Josef Albers (Interaction of Color, 1963) waarin er met verschillende kleuren papier studies worden uitgevoerd om de (optische) interactie van de ene kleur op en andere te ontdekken. Het tweede deel bestaat uit een experiment waarin de participanten onderzoeken of het mogelijk is een zine (van Fanzine/magazine) te maken waarin kleurvlakken en een opzichzelfstaand verhaal kunnen vertellen. Om te onderzoeken of er inderdaad een verhaal, gebruikmakend van kleurintercatie, overgebracht kan worden is het gebruik van tekst of figuratieve vormen niet toegestaan.
De sessie Colour Juxtaposition vond plaats op 2 november tijdens het twee-daags Zinecamp 2019 in Worm, Rotterdam
Laboratorium / Colour Mixing Zen Club
Colour Mixing Zen Club is een laboratorium sessie waarin hand & hoofd - het werken met kleur en het denken over kleur – centraal staat. Elke sessie duurt een uur en bestaat uit het mengen van verf terwijl er gelijktijdig gesprekken worden gevoerd over kleur. Kleur is het enige gespreksonderwerp. Deze werksessie geeft ruimte aan het onderzoeken van subjectieve kleurervaringen en het uitwisselen van kennis.
De eerste Colour Mixing Zen Club vond plaats op 13 februari 2020 met participatie van studenten van de Master Design aan de Hogeschool van Kunsten te Bern, Zwitserland.
Lees hier meer over de wijze waarop deze methode in mijn onderzoek is gebruikt: Thesis > Onthullen
Color Problems / Emily Noyes Vanderpoel
Filantroop, kunstenaar en historicus Emily Noyes Vanderpoel (1842-1939) publiceerde in 1901 het schilderhandboek Color Problems: A Practical Manual for the Lay Student of Color. De publicatie geeft een uitgebreid overzicht van de ideeën over kleurentheorie uit het begin van de 20e eeuw.
Naast kleurtheorie bevat het 400 pagina’s tellende boek een uitgebreide collectie van haar originele en poëtische methoden voor het bestuderen van kleur. Zo toont zij kleuranalyses; gedetailleerde kleurschema's gedestilleerd uit alledaagse voorwerpen zoals een Japanse vaas en kleurnotities waarin ze kleur vastlegt van een schaduw op een witte ondergrond of de tinten van bossen die aan de rand van een weide te zien zijn. Haar abstracte kleurstudies suggereren mogelijke nieuwe toepassingen en kleurconcepten.
Lees hier meer over de wijze waarop deze bron in mijn onderzoek is gebruikt: Thesis > Aandacht
Emily Noyes Vanderpoel, Color Problems: A Practical Manual for the Lay Student of Color (Sacred Bones Books, 2018)
Probe / Welke kleuren heeft jouw dag?
Welke kleuren heeft jouw dag? is een door mij ontworpen probe waarmee ik onderzoek wat er gebeurt als het aandachtig kijken naar kleur gekoppeld wordt aan associaties. De participatieve onderzoeksmethode Cultural Probes genereert ideeën voor een ontwerp door persoonlijke data door participanten zelf te laten verzamelen en deze daarna weer in het onderzoek te investeren. Participanten ontvangen van mij een toolkit met gereedschappen (dagboek, kleurstalen, vragen) waarmee zij door middel van specifieke opdrachten bepaalde gebeurtenissen, gevoelens en ervaringen kunnen vastleggen. Hiermee krijg ik meer inzicht op de subjectieve ervaring van kleur.
Lees hier meer over de wijze waarop deze methode in mijn onderzoek is gebruikt: Thesis > Onthullen
Kleurstudie in textiel
Tijdens het uitvoeren van mijn autonome kleur en materiaal experimenten is het maakproces leidend. Deze visuele onderzoeksmethode stelt mij in staat om de optische werking van kleur te onderzoeken en ervaren. Door de kleurstudies seriematig uit te voeren vaak met (rest) materialen dat ik voorhanden heb in mijn studio vergroot ik mijn kennis over kleurwerking. De inzichten die deze werkwijze oplevert gebruik ik vervolgens om nieuwe experimenten en methoden te ontwikkelen die ik met participanten kan uitvoeren.
Dit weefsel komt voort uit een serie waarin ik de optische kleurmenging onderzoek door het weven van verschillende gekleurde draden.
Colour Poems / Beatrice Irwin
Actrice en dichter Beatrice Irwin (1877-1953) geboren in India, uit Engelse ouders was een fenomeen binnen kleurondrzoek. Haar werk werd beïnvloed door de theosofie, door occultisme en spiritisme. Ze was geïnteresseerd in elektriciteit, energie, (kunstmatige) verlichting en geloofde in de helende kracht van kleur en licht. Irwin publiceerde drie boeken over kleur, waaronder The Pagan Trinity (1912), waarin kleurgedichten werden gebundeld (enkele gedichten werden vertaald naar performances die daadwerkelijk werden opgevoerd). The New Science of Colour (1915) gericht op kleurpsychologie. Haar laatste publicatie over kleur was The Gates of Light: A Record of Progress in the Engineering of Color and Light (1930) waarin ze voorstellen deed voor nieuwe lichtplannen voor binnen- en buitenruimten, tuinen en theater.
Lees hier meer over de wijze waarop deze bron in mijn onderzoek is gebruikt: Thesis > Noteren
Alexandra Loske, ‘Acting out Colour: Science, Spiritualism, and Orientalism in Beatrice Irwin's work’ in the Colour & Poetry Symposium (UCL Slade School of Fine Art, 2021)
12 kleuren-stramien / Dick Elffers en K. Wiekart
Deze publicatie uit 1970 laat een palet van twaalf kleuren zien samengesteld door ontwerper Dick Elffers in opdracht van de Amsterdamse verffabriek Vettewinkel. De visualisaties zijn abstract en laten speelse composities zien waarin de vlakverdeling de toepassing van kleur op gebouwen, deuren en ramen suggereert. Deze composities dienen ter stimulering van de ontwerper om anders naar kleur te kijken.
De inleidende tekst van K. Wiekart gaat in op de opvatting dat kleur als een eigenschap van de vorm moet worden gezien en niet als een daaraan toegevoegde tint. De publicatie speelt in op het veranderlijke van heersende opvattingen en theorieën (in dit geval onder architecten) over hoe kleur toegepast moet worden en stelt "Theorieën over kleur zijn gevaarlijk: ze leiden al gauw tot dogmatisme en eenzijdigheid."
Dick Elffers, 12 kleuren-stramien: voorstel tot een beperkt kleurgebruik (H. Vettewinkel & Zonen, 1970)
Shades of Light / Margrethe Odgaard
De documentaire Shades of light neemt je mee in de werkwijze van de Deense textiel- en kleurontwerper Margrethe Odgaard tijdens haar onderzoek naar een kleurpalet gebaseerd op het Noordelijk kleurspectrum. Tijdens het interview in de documentaire licht ze het belang van het bestuderen van kleur toe. Haar stelling is dat men door de hoeveelheid kleur om ons heen je uiteindelijk niet meer echt observeert maar voor de ‘snelle antwoorden’ gaat, zoals gras is groen, vuur is rood. Ze zegt "I want to stop knowing the answers and start looking." De documentaire is geproduceerd door museum Louisiana in Denemarken en is uitgebracht in 2019.
https://channel.louisiana.dk/video/margrethe-odgaard-shades-of-light
Interaction of Color / Josef Albers / 1963
Interaction of Color van kunstenaar en docent Josef Albers is een studieboek, gevuld met de oefeningen die hij als docent met zijn studenten uitvoerde. In beeld en tekst presenteert Albers zijn unieke uitleg van complexe kleurenleer principes. Albers, bekend om zijn uitspraak "Color deceives continually", toont met zijn experimenten de relativiteit van kleur, de veranderlijke optische werking. Bij het uitvoeren van deze experimenten met gekleurd papier staat het ervaren en kijken centraal. Deze kleurstudie plaatst praktijkgericht onderzoek (maken) boven theorie. In mijn laboratorium sessies maak ik regelmatig gebruik van een selectie van deze oefeningen om het zien van kleur te versterken.
Oorspronkelijk werd Interaction of Color gepubliceerd door Yale University Press in 1963 als een beperkte zeefdruk editie met 150 kleurenplaten.
Josef Albers, Interaction of Color (Yale University Press, 2013)
Het palet en de tabel / Charles Riley
In Het palet en de tabel (2002), de inleiding van zijn publicatie Color Codes, verzet kunstcriticus Charles Riley zich tegen het gebruik van statische modellen voor het verklaren van de werking van kleur. Tegenover statische tabellen presenteert hij ‘het palet’ en ‘het spectrum’ als een alternatief voor kleurorganisaties. Hierbij wordt het spectrum als natuurlijke ordening gezien en het palet als een ordening die gevormd wordt door het gebruik van de kunstenaar. Het palet biedt volgens Riley ruimte voor een niet-symmetrische ordening van kleur en geeft hierdoor mogelijkheden voor subjectiviteit en individualiteit binnen een kleurschema.
Lees hier meer over de wijze waarop deze bron in mijn onderzoek is gebruikt: Onderzoek > Zien, voelen, beleven > Noteren
Charles Riley, Het palet en de tabel, Kleur (kaAp, 2002). Vertaling door Eva Gonggrijp van: ‘The Palette and the Table’, Color Codes: Modern Theories of Color in Philosophy, Painting and Architecture, Literature, Music, and Psychology (Hannover and London, 1995)
Kleurnotitie / kleurnamen
Kleurnamen is een animatie waarin, door participanten opgetekende, kleurnamen getoond worden. Deze verzameling kleurnamen komt voort uit de probe Welke kleuren heeft jouw dag? waarin de participant met gebruik van een dagboek kleur koppelt aan associaties en herinneringen en de kleur een eigen naam toekent. De mate van variëteit toont aan dat generieke duidingen van een kleur, zoals die doorgaans in branding of kleurpsychologie worden toegepast, volledig voorbijgaan aan de persoonlijke beleving van kleur.
Kijkoefening / Het uitzicht / 2020
Het uitzicht is een kijkoefening die ik heb ontworpen om het zien van kleur te versterken. Ik vraag participanten om vanaf hun werkplek naar buiten te kijken en hun blik te richten op de kleuren die ze konden waarnemen. Vervolgens vraag ik hen om zeven tot tien kleuren te selecteren. De keuze is vrij en kan bijvoorbeeld worden gebaseerd op de alomtegenwoordigheid van één kleur (denk aan een groot vlak), de mate waarin een bepaalde kleur extreem opvalt (zowel positief als negatief) of de min of meer toevallige aantrekkingskracht van een bepaalde kleur. Ik vraag hen vervolgens deze kleuren terug te brengen naar abstracte vlakken en ze te ordenen binnen de verhouding van het raamkozijn. Door dit ontwerp te visualiseren met behulp van een softwareprogramma op hun computer ontstaat er een serie kleurregistraties.
Lees hier meer over de wijze waarop dit experiment in mijn onderzoek is gebruikt: Thesis > Aandacht
Kleurnotitie / Chrómalijn / 2021
Chrómalijn is een audiomontage waarin ingesproken kleurverhalen verzameld worden. Geïnspireerd op de Fenolijn van radioprogramma Vroege Vogels vraag ik participanten een audiobericht op te sturen waarin ze de persoonlijke ervaring van een kleur beschrijven. Chrómalijn is een onderzoeksexperiment in ontwikkeling en zal in de toekomst uitgebreid worden.
Lees hier meer over de wijze waarop dit experiment in mijn onderzoek is gebruikt: Thesis > Noteren
Kleurnotitie / Gray Sadness
Gray Sadness is een kleurnotitie door middel van beeld op film, naar aanleiding van het gelijknamige gedicht van Mary Ruefle uit de bundel My Private Property. Deze kleurnotitie is gemaakt door Nanna van Heest in het kader van de expertlezing Kleurverkenningen door filosoof en kunstenaar Barbara Collé, 2 oktober 2020.
Lees hier meer over de wijze waarop deze kleurnotitie in mijn onderzoek is gebruikt: Thesis > Noteren
Mary Ruefle, My Private Property (Wave Books, 2016)
Precepts and Observations on the Art of Colouring in Landscape-Painting / William Oram / 1810
Het manuscript Precepts and Observations on the Art of Colouring in Landscape-Painting werd in 1810 uitgegeven nadat de weduwe van William Oram het ruwe materiaal aan een antiquair had geschonken. Oram had tijdens zijn werkzame leven naar een taal gezocht, naar een wijze van noteren, waarmee hij compositie en perspectief beter kon begrijpen. Hij zag het enorme belang van observatie in: een landschapsschilder moet zichzelf vertrouwd maken met alle veranderingen van kleur onder invloed van veranderende weersomstandigheden en licht. Daartoe maakte hij prachtige schetsen, ‘notities’, waarin de kleuren in tekst worden weergegeven. Zijn notities lijken instructies die proberen voor te schrijven (zie het begrip ‘precepts’ in de titel van zijn studie) hoe een bepaalde kleur technisch, maar ook empathisch-persoonlijk kan worden bereikt.
Lees hier meer over de wijze waarop deze bron in mijn onderzoek is gebruikt: Thesis > Noteren
Alexandra Loske, Color, A Visual History from Newton to Modern Color Matching Guides (Smithsonian Books, 2019), p. 49